Cüneyt Güleç Kimdir? Güç, Kurumlar ve Vatandaşlık Üzerine Bir Siyaset Bilimi Analizi
Bir siyaset bilimci olarak, her bireyin toplumsal yapıda üstlendiği rolü, yalnızca kimlik kartındaki bilgilerle değil, iktidar ilişkileriyle kurduğu bağ üzerinden anlamaya çalışırım. Cüneyt Güleç ismi de bu bağlamda, Türkiye’de siyaset, kamu yönetimi ve kurumsal dönüşüm üzerine yürütülen tartışmalarda sembolik bir anlam taşır. “Cüneyt Güleç kimdir?” sorusunu sormak, yalnızca bir kişinin biyografisini merak etmek değildir; aynı zamanda Türkiye’nin siyasal kültürünü, güç ilişkilerinin işleyişini ve vatandaşlık bilincinin nasıl şekillendiğini sorgulamaktır.
Güç İlişkilerinin İnşasında Bir Figür: Cüneyt Güleç
Cüneyt Güleç, Türkiye’de siyasal düşüncenin pratiğe yansıdığı alanlarda, özellikle kamu kurumları, idari yapılanmalar ve siyasal etik konularında adını duyurmuş bir akademisyen ve siyaset yorumcusudur. Güleç, hem devletin yapısal işleyişine hem de bireyin bu yapıyla kurduğu ilişkilere odaklanan çalışmalarıyla tanınır. Onun analizlerinde iktidar, yalnızca “yönetme gücü” olarak değil, toplumun tüm katmanlarına yayılan bir ilişkiler ağı olarak ele alınır.
Foucault’nun iktidarı bir baskı değil, bir üretim biçimi olarak tanımlayan yaklaşımı, Güleç’in düşünce tarzında yankı bulur. Ona göre, güç merkezî değildir; mahalledeki muhtar seçiminden, üniversitedeki akademik hiyerarşiye kadar her yerde dolaşır. Bu nedenle “devlet”i anlamak, yalnızca iktidardakileri değil, iktidarın yeniden üretildiği mikro alanları da çözümlemeyi gerektirir.
Kurumlar, İdeoloji ve Toplumsal Düzen
Her siyasal sistem, bir ideolojiye dayanır; ancak bu ideoloji, yalnızca parti programlarında değil, kurumların günlük işleyişinde görünür hâle gelir. Cüneyt Güleç, bu noktada Türkiye’deki kamu kurumlarının, ideolojik yapılanmanın en güçlü taşıyıcıları olduğuna dikkat çeker. Örneğin, eğitim sisteminden bürokrasiye kadar uzanan hiyerarşik yapı, yalnızca yönetim biçimi değil, aynı zamanda düşünme biçimi üretir.
Bu bağlamda Güleç, kurumları “görünmeyen siyaset sahneleri” olarak değerlendirir. Ona göre, ideoloji sadece mitinglerde değil, devlet dairesinde imzalanan her belgede, üniversitede yapılan her atamada, belediyede alınan her kararda yeniden üretilir. Bu bakış açısı, siyaset bilimi açısından devrimci bir tespittir; çünkü vatandaş, artık sadece oy veren değil, sistemin her gün yeniden kurulmasına katkıda bulunan aktif bir özne olarak tanımlanır.
Vatandaşlık: İtaat mi, Katılım mı?
Cüneyt Güleç’in siyaset teorisinde “vatandaşlık” pasif bir statü değil, aktif bir katılım biçimidir. O, vatandaşlığı devletin tanımladığı bir kimlik değil, bireyin kendi varlığını toplumsal alanda nasıl konumlandırdığıyla ilişkilendirir. Bu yaklaşım, özellikle Türkiye gibi güçlü devlet geleneğine sahip toplumlarda dikkat çekicidir. Çünkü burada vatandaş, çoğu zaman devlete bağlı bir özne olarak algılanır; oysa Güleç, vatandaşlığı devleti dönüştürme iradesiyle yeniden tanımlar.
Bu noktada okura şu provokatif soruyu yöneltir: “Devlete itaat mi ediyorsunuz, yoksa devleti yeniden mi kuruyorsunuz?” Bu soru, demokratik bilincin derinlerine dokunur. Zira demokrasinin özü, vatandaşın yalnızca seçim dönemlerinde değil, her gün, her alanda sistemle ilişki kurma biçiminde yatar.
Toplumsal Cinsiyetin Güç Alanındaki Rolü
Güleç’in analizlerinde dikkat çeken bir başka yön, cinsiyet temelli güç farklarını görmezden gelmemesidir. Siyaset alanı, tarihsel olarak erkek egemen bir zeminde şekillenmiştir. Erkekler, genellikle strateji, statü ve iktidar pozisyonlarıyla özdeşleştirilir; kadınlar ise daha çok sosyal dayanışma, diyalog ve demokratik katılım süreçlerinde görünür olur. Cüneyt Güleç, bu ayrımı eleştirirken, siyaset biliminin sadece iktidar ilişkilerini değil, bu ilişkilerin cinsiyetlendirilmiş doğasını da analiz etmesi gerektiğini savunur.
Erkeklerin güç odaklı siyasal davranışları, çoğu zaman yapısal kurumlarda hiyerarşiyi sürdürürken; kadınların katılım ve etkileşim odaklı yaklaşımları, demokrasinin tabanında yenilenme yaratır. Güleç, bu iki eğilimin bir araya gelmediği hiçbir siyasal yapının sürdürülebilir olamayacağını vurgular. Bu açıdan onun düşüncesi, yalnızca bir siyaset teorisi değil, aynı zamanda bir toplumsal denge çağrısıdır.
İktidarın Gölgesinde Birey
Siyasal düzenin temel paradoksu, bireyin hem iktidarın nesnesi hem de onun kaynağı olmasıdır. Cüneyt Güleç, bu ikiliyi çözümlemek için bireyi sistemin içine hapseden değil, sistemi dönüştüren bir aktör olarak ele alır. Ona göre, gerçek iktidar, ikna gücüyle değil, katılımın sürekliliğiyle ölçülür. Bu yüzden demokrasinin kalitesi, yalnızca kurumların şeffaflığıyla değil, vatandaşların aktif bilinciyle de ilgilidir.
Sonuç: Cüneyt Güleç ve Türkiye’nin Siyasal Hafızası
Cüneyt Güleç kimdir? sorusu, bir biyografi merakının ötesinde, Türkiye’nin siyasal düşünce geleneğini anlama çabasıdır. Onun yaklaşımı, gücü merkezden periferik alanlara dağıtan; vatandaşlığı bir statü değil, bir eylem olarak tanımlayan; ideolojiyi kurumların sessiz işleyişinde arayan bir anlayıştır.
Güleç’in fikirleri, okuyucuya şu meydan okumayı bırakır: “Gerçek güç, itaat etmekte mi, katılmakta mı gizli?” Bu soru, yalnızca siyaset biliminin değil, her vatandaşın kendi varoluş biçimini yeniden düşünmesini sağlar. Çünkü demokrasi, güçlü kurumlar kadar, kendini sorgulayan bireylerle mümkündür. Ve belki de Cüneyt Güleç’in mirası, tam da bu sorgulama cesaretinde yatmaktadır.